O patronie

Po ukończonych studiach, Gabriel Lippmann pomógł Marii otrzymać stypendium naukowe nad badaniami naukowymi związanymi z magnetycznymi właściwościami różnych rodzajów stali. W tym samym czasie Maria poznała u prof. Józefa Wierusza-Kowalskiego skromnego naukowca – Pierre'a Curie. Był on o osiem lat starszy od Marii, był wspólnie z bratem Jacques'm odkrywcą piezoelektryczności, autorem „prawa Curie” i zasady symetrii, konstruktorem piezokwarcu i „wagi Curie”. Maria i Pierre szybko znaleźli wspólne tematy do rozmów. 26 lipca 1895 roku Maria Skłodowska i Pierre Curie zawarli cywilny związek małżeński bez obrączek i księdza. Podczas ceremonii towarzyszyła im tylko najbliższa rodzina i kilku przyjaciół. W podróż poślubną pojechali na rowerach – prezencie ślubnym od jednego z przyjaciół.

W roku ich ślubu Wilhelm Roentgen odkrył promienie X, a wkrótce potem francuski uczony Antoine Becqueret stwierdził, że podobny rodzaj promieniowania zawierają substancje zawierające uran. Maria Skłodowska-Curie spędziła całe życie na badaniu substancji radioaktywnych i zgłębianiu zjawiska promieniotwórczości. Zbudowała ona przyrząd do pomiaru promieniotwórczości i odkryła, że minerał zwany bledną smolistą (uranit, rudan, z której otrzymuje się uran) jest tysiąckroć bardziej aktywny niż sam uran. Usiłowała, więc dowieść, dlaczego jest aż tak aktywny promieniotwórczo. Maria i Pierze sprowadzili do Paryża z kopalni austriackiej całe tony uranitu. Pracowali bez wytchnienia w nieogrzewanej, zimnej szopie, próbując wydzielić znikomą ilość nieznanego pierwiastka, który nazwali polonem, a następnie wyodrębnili pierwiastek nazwany radem. Za to osiągnięcie otrzymali wspólnie w 1903r.Nagrodę Nobla. 

1 kwietnia 1906 roku w wyniku wypadku, wpadając przez nieostrożność pod rozpędzony pojazd, zmarł Piotr Curie. Na opuszczone przez Piotra stanowisko kierownika katedry fizyki Uniwersytetu Paryskiego powołano wówczas Marię, jako owdowiałą małżonkę. Maria kontynuowała pracę sama, badając własności radu i polonu oraz metody otrzymywania i oczyszczania pierwiastków promieniotwórczych 1911 r. otrzymała Nagrodę Nobla po raz drugi. Na opuszczone przez Piotra stanowisko kierownika katedry fizyki Uniwersytetu Paryskiego powołano wówczas Marię, jego małżonkę. W latach pierwszej wojny światowej Maria oddała swe siły i wiedzę walczącej armii francuskiej. Mimo, że los związał jej życie z Francją, zawsze utrzymywała ścisłe kontakty z krajem ojczystym. Zainicjowała ona budowę Instytutu Radowego w kraju. Maria Skłodowska-Curie zmarła dnia 4 lipca 1934 roku na skutek choroby długoletnią pracą z substancjami promieniotwórczymi. Maria najbliższym swym współpracownikom – córce, Irenie i zięciowi – przekazała obowiązek w bolesnej spuściźnie obowiązek pracy badawczo-naukowej. W owym czasie nie zdawano sobie jeszcze sprawy z niebezpieczeństwa, jakie niesie ze sobą promieniotwórczość. Maria Skłodowska-Curie przez całe życie cierpiała na poparzenia skóry, została pochowana w ołowianej trumnie umieszczonej następnie w trumnie drewnianej. W czasie przenosin zmierzono poziom promieniowania wewnątrz trumien. Jest on 20 razy niższy niż przyjęty dziś jako bezpieczny dla zdrowia człowieka. Czas półtrwania radu wynosi 1620 lat, więc lekarze są pewni że Skłodowska nie była wystawiona na działanie śmiertelnych dawek izotopu. Sądząc jednak, że taki skutek mogły spowodować wysokie dawki promieniowania rentgenowskiego stosowanego bez żadnych zabezpieczeń. Jak wiadomo, nasza wielka rodaczka zetknęła się z nim w czasie I wojny światowej organizując służbę radiologiczną.

Opracowała: mgr Henryka Mirosława Chrzanowska